Selfies, videobellen, gezichtsherkenning: het gezicht is in het digitale tijdperk zichtbaarder dan ooit. Nooit eerder werd het gezicht zo massaal gebruikt als uitdrukking van identiteit dan nu het geval is. Jij bent je gezicht, de ander wordt zijn gezicht. In korte tijd zijn er nieuwe expressies en nieuwe schoonheidsidealen ontstaan, en er wordt ijverig gezocht naar middelen om ons gezicht te kunnen ontcijferen. De bedekking van het gezicht, zoals mondkapjes en boerka’s, zorgt juist voor verhitte politieke discussies.
Waar komt de hedendaagse obsessie met het gezicht vandaan, en wat zijn de gevolgen ervan? In mijn boek Het gezicht. Een cultuurgeschiedenis van sluier tot selfie (Atlas Contact, eind maart 2023) ga ik in de geschiedenis op zoek naar het antwoord – van antieke schoonheidsidealen tot de invloed van Instagram, en van achttiende-eeuwse gezichtslezers tot digitale emotie-herkenning.
Zie hier de hele leuke boektrailer die Peter Wollring heeft gemaakt:
Lees de recensie van het boek in dagblad Trouw (betaalmuur): ‘De spiegel van het plooibare zelf’
Lees mijn eigen artikel over het boek in het cultuurtijdschrift Zout: ‘Zie mij, neem mij waar!’
Lees mijn eigen artikel over het boek in De groene Amsterdammer (betaalmuur): ‘Nep is echter’
Lees mijn eigen artikel over het boek in het themanummer van De groene Amsterdammer over ‘Zelfbeelden’: ‘De totale controle’.
Luister radio-interviews over Het gezicht.
Eva Koreman op VPRO-radio 1, ‘een uur cultuur‘: ‘Het is een geweldig boek, waarbij je moeiteloos in één passage springt van videobellen naar een quote van Sartre uit 1939.’
Het Nederlands Dagblad schreef een recensie: ‘Het menselijk gezicht is altijd essentieel geweest voor de communicatie. Het is een bron van herkennen en herkend worden. Onze identiteit is ermee gemoeid. Ik ben de eigenaar van het paspoort, niet een ander: zie mijn pasfoto. Maar mijn identiteit is ook hoe ik gezien wil worden: als ik een selfie maak, zet ik mijn lachende of gekke gezicht op en verstuur dat aan een onbekend aantal mensen op internet. Hopelijk zien ze dan hoe ik eraan toe ben. Of nog basaler: neem mij waar, want ik leef! Journalist Merlijn Schoonenboom levert in zijn boek Het gezicht. Een cultuurgeschiedenis van sluier tot selfie een fraai geschreven essay af, informerend en bezinnend.’
Carel Peters gaat in Vrij Nederland een recensie uitvoerig op het boek in.
Een recensie op de website coole suggesties. ‘Waarom is die drang om onszelf te tonen bij sommigen zo groot – en waarom zie je zo’n grote verschillen in de manier waarop portretten worden gepresenteerd? In dit boek komen ze allemaal voorbij. Het zijn verrassende openbaringen, ik heb echt veel nieuwe kennis opgedaan die me ook anders naar kunst zullen doen kijken. Als je geïnteresseerd bent in kunst, geschiedenis of portretkunst of -fotografie, is dit echt een boekje dat je niet mag laten liggen.’
Interview over schoonheid voor een themanummer van het Filosofie Magazine.
Bespreking in het Friesch Dagblad.
Interview met het weekblad Mare van de universiteit Leiden.